Bir dokunduk, işte işittiklerimiz I

Halk arasında bir söz süregelmiştir medeniyet yolumuzda ; Bir dokun bin âh işit kâse-i fağfurdan…” der ecdat. Osmanlılar içeceği kâse-i fağfur denilen zarif porselen kâselerden içerlerdi. ‘Neşve tahsil ettiğin sagar da senden gamlıdır .Bir dokun bin âh işit kase-i fağfurdan’ ·Neşe aradığın o porselen naif estetik kadeh, aslında senden daha dertlidirBir dokun bin âh işitirsin o zarif kâseden’dir anlamı mealen.

Geçtiğimiz yazımızda bir dokunduk bin ah işittik dersek yalan olmaz hani. Ankara’dan İzmir’e Erzurum’dan Mersin’e, Edirne’den Sivas’a kadim dostların eposta ve mesajlarıyla doldu haftamız.

Derdimiz var halk kültürümüzün yaşaması,yaşatılması,geleceğe aktarılmasıyla ilgili. Halkoyunlarımız,türkülerimiz kısacası bu medeniyet için, dertleri olanlarla hasbihal eder,istişare eder, münakaşa eder bir yol bulmaya çalışırız daima.

Sevgili hocam, Türk Halk Kültürü Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı, Türkiye Yazarlar Birliği yönetim kurul üyesi, şair yazar, halk kültürü araştırmacısı, koleksiyoner….. tüm titrlerini yazarsak sanırım bu yazımız bitmez…kısacası camianın atom karıncası Ahmet Şenol hocamdan gelen bir metini paylaşmak istiyorum sizinle.

“Bilindiği üzere ;Dans ve Oyun kavramları birbirinden farklıdır. Hala,  halk oyunları ve/veya halk dansları tartışmasının yanında, halk dansları ve/veya geleneksel dans tanımlamaları da tartışmaya açık durmaktadır. Ayrıca, Yükseköğretim kurumlarındaki lisans programları,  Türk Halk Oyunları Bölümü ile yüksek lisans programları ve doçentlik uzmanlık alanlarının tanımlamaları göz önüne alındığında, halk oyunları alanının isimlendirilmesi konusunda, halen bir terminolojik birlikteliğe varılamadığı görülmektedir.

Bu arada, Halk Oyunlarının, kültürel, sportif ve sanatsal bağlamlarının da bulunduğu ve bu nedenle de tek bir çatı kavramı altında ele alınmasının, günümüz disiplinler arası bilimsel yaklaşım anlayışına uygun olmadığı bilinmektedir.

Ülkemiz de kurumsal halk oyunları hafızası, güncel yazılı kaynaklar eksik ve yetersizdir. Halk Oyunları ile ilgili yabancı dilde yazılmış, çeviri kaynak eksikliği bulunmakta ve bu eksikliğin giderilmesi hususunda sistematik bir çalışma yapılması gerekmektedir. Halk oyunları ile ilgili etkinlik göstermekte olan dernek, vakıf ve kurum vb. sivil toplum kuruluşları, maalesef kuruluşlarındaki işlevlerini kaybederek yeni işlevler kazanmışlardır. 

Bu nedenle misyonları konusunda yeniden değerlendirmeye gitmeleri gerekmektedir. Değerlendirilecek diğer bir hususta, Hareket analizi ve notasyonudur. Hareket analizi ve notasyonunun yalnızca bir arşivleme aracı olarak görülmemesi gerekir, hareketin daha doğru ve sağlıklı bir şekilde kavranabilmesi ve analiz edilebilmesi için, halk oyunlarının sınıflandırılabilmesi hususunda, bilimsel bir kaynak yöntem olarak kullanılmasının gereklidir.

Hareket analizi ve notasyon alanında farklı yöntemler (Laban, Benesh, HPNS vb) kullanan ve ilgili diğer alanlardan da (dans, antropoloji, spor bilimleri, sağlık bilimleri vb.)yararlanan uzmanların, daha yoğun ve etkin çalışmalar yürütebilmesi için bir “KoreolojiEnstitüsü”  kurulmasına ihtiyaç vardır. Başkaca bir konuda, Halk Oyunlarının “tür”, “yöre” ve “bölge”yedayalı sınıflandırmaların bilimsel olarak eksik ve yetersiz olduğu, bu nedenle de yeni, daha geçerli ve güvenilir bir bilimsel sınıflandırma çalışması yapılmalıdır.

Bu sınıflandırma çalışmasında, önceliğin beden analizine verilmelidir. Böylece hareket analizi, notasyon sistemlerinin bir alternatif olarak kullanılması yöntemiyle, önemli verilerin elde edilebilecektir. Bunun için, Hareket analizi notasyon sistemlerinin, eğitim süreci içerisinde daha geniş ve detaylı yer bulması gereklidir.