ÇİN’İN ŞANGHAY OPERASYONU

Covid19 pandemisinin çıkış noktası olarak görülen Çin, son dönemde uyguladığı “Sıfır Covid” uygulaması ile pandemiyle farklı bir mücadele yoluna gitmişti. Bazı Çin şehirleri 2-3 vaka görüldüğü gibi tam kapanma uygulamış, bazı Şanghay gibi şehirler ise vaka sayılırının yükselmesini beklemişti. Aslında 25 milyonluk Şanghay’da 3 bin aktif yaklaşık 15 bin asemptomatik vaka görülmüştür. Hatta hiç ölüm vakası görülmemiştir.

Şanghay diğer Çin şehirlerinden farklı bir konumdadır. Şehir ülke GSMH (gayri safi milli hasıla) yıllık %6 oranında destek verirken, havaalanı ve limanları ile ülkenin tedarik ağının önemli bir noktası durumundadır. Ayrıca dünya ticaretinin önemli bir aktörüdür. Şanghay’daki kapanmanın, dünya tedarik zincirinde ciddi bir kırılma yaşatacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Zaten hızlı üretim ile hammadde konusundaki kaynakları ile dünya ticarine doğrudan entegre olan Çin, bu sayede tedarik zincirinde üst sıralarda yer almaktadır. Bu kırılma ülkemizi de doğrudan etkileyecek bir dizi sorunlara yol açabilir.

Elindeki potansiyelin farkında olan Çin, gördüğünüz gibi rahatlıkla dünya dengeleri ile oynayabilmektedir. Geçtiğimiz yıllar ve bilhassa Covid 19 pandemisi boyunca devasa silolarda buğday stokladığını defalarca açıklayan Çin, gıda üretiminde de devreye aldığı yeni politikası ile gıda tedarikine de darbe vuracağa benziyor. Zirai ilaçların içme suyuna karışmasını bahane ederek tahıl üretimini durduran Çin’in, stokladığı buğday ile sorun yaşamayacağını tahmin etmek zor değil. Dünya buğday stoklarının %50’si ne sahip. Çin’de buğday, Mısır, pirinç grubunun üretim oranı çok yüksek olduğunu da bir köşeye not edelim.

Görülen o ki ciddi bir gıda tedarik krizi dünyayı ele geçirmek üzere. Zaten ülkemizde gıda fiyatları ciddi bir şekilde artıyor iken, Çin’in Şanghay üzerinden böyle bir politikaya gitmesi daha zor günlerin habercisi olabilir. Ancak ülkemizin de Afrika kıtasında tarım alanında ciddi yatırımları bulunmaktadır. Bu günleri de düşünerek bu yatırımların yapıldığı kanaatindeyim.

Tabi durum yazdıklarımızdan ibaret değil. Çin’de faaliyet gösteren yüz binlerce teknoloji, otomotiv gibi firmalar ürettiği ürünleri Şanghay’da yaşananlardan dolayı dünya piyasasına ulaştırmakta zorlanacaktır. Yani kriz, gıda özelinde değildir. Hatta çip krizi ile dünya ciddi anlamda sınanmaktadır. Birçok firma çip tedariki sıkıntısı ile sıfır otomobil üretimini durdurmuştu. 2. el araç piyasasında yaşanan hareketlenme ile fiyat artışında bu kriz doğrudan etkili olmuştur.Umarım 2023 senesinde piyasaya sürülmesi beklenen TOGG bu durumdan olumsuz etkilenmez.

Selam ve Dua ile…