Haddini bilmek

Hadsiz olumsuz bir niteleme yapmak için kullanılır. Hadsiz kelimesi, pervasızca yani bir hesap kitap yapmadan anlamına gelmektedir. Sayılamayacak derecede anlamına gelen bir sıfat anlamına da gelmektedir. Nerede nasıl davranmasını bilmeyen kişilerin durumunu bildirmek için de kullanılır.

Haddini bil demek ne demek?

Kendi değer ve yeteneğini olduğundan üstün görmemek demektir.

Mevlana’ya sormuşlar o kadar yazarsın, o kadar okursun ne bilirsin? Mevlana şu yanıtı verir.” “Haddimi bilirim.” işte haddini bilmek kendini bilmektir. 

Yönetimde yöneticinin, çalışanın, öğretmenin, işçinin, doktorun, sanatçının yani tüm insanların her şeyden önce haddini bilmesi, kendini bilmesi, kendi değer ve yeteneklerini, sınırlarını çok iyi tanıması gereklidir.

Pek çok yazımda da belirttiğim gibi özellikle topluma yön veren, göz önünde olan kişilerin hal ve hareketleri çok önemlidir. Çünkü onların yaptıkları birçok kişiye rol model olmakta.En çok göz önünde bulunanda sanatçı diye adlandırdığımız malum tayfa.

Son günlerde yine hadlerini bilmeyecek şekilde konuşmalarla gündem oldular. Sezen Aksu iyi bir icracı diye bilinir. Lakin son yaptığı şarkıda Hz. Âdem ile Hz. Havva’ya hakaret ediyor. Cahil dediği Hz. Âdem ve Hz. Havva değil kendisi aslında. İnsanların dini değerlerini önemsemeyen bu kadar aşağılayan sözde halk sanatçısı(!) bunlar.

Leman Sam diye bir eskilerden kalma bir icracı var mesela. O da ırkçılık yaparak daha önce Japonlar ölsün diyordu şimdilerde Araplar için ağza alınmayacak cümleler kurabiliyor adeta haddini bilmeyerek.

Bir başkası da Recep İvedik filmleri ile halkın parasını toplayan zatı muhterem Şahan Gökbakar. Ege ve Akdeniz orman yangınları sırasında canlı yayınlar yapıyordu. Orman yangınları ile ilgili duyarlılık gösterip tepkisini koyuyordu. Bakanlığın geçenlerde Orman yangınlarına müdahale edilmesi için yeni uçaklar almasını pek beğenmemiş. Alınan uçakların yetersiz olduğu söylemiş. O uçakların değil de kendi söylediği bir uçak modelinin alınmasını yazmış. Evet, o uçak daha iyi olabilir. Daha fazla su da taşıyabilir ama tabi öyle bir uçak üretilmiş olsaydı. Yani duyarlılık yapacağım diye daha üretilmemiş bir uçağın alınmasını istemek hangi had ile açıklanır.

Yaptıkları, anlattıkları ve bizi ilgilendirmeyen hayatı ile sürekli gündeme gelen Cem Yılmaz, söyledikleri ve yaptıkları ile sık sık eleştirilmekte. Cem Yılmaz geçenlerde “Sosyal medyadan benim anladığım kadarıyla üç kişi var memleketteki bütün kötülükleri yapan; ben, Tarkan ve Athena Gökhan” ifadelerini kullanmıştı.

Bütün kötülükleri yapan sadece üçünüz değil elbette ama üçünüzün de niyetinin, iyi olduğunu gösteren, bir tane olumlu paylaşımınız olmaması, tepkilerin sebebi olabilir mi? Acaba.

Başka biri, bir gazeteciymiş sanırım ismini söylemeyeceğim, pek tanıdığımdan değil ama paylaşımından gündem olmak için yaptığı paylaşımla gündem olmuş bir gazeteci amacına ulaşmış. Çocuk trans vardır gibi abuk subuk bir paylaşım yaparak haddini aşmış mesela.

  Bunlar okumuş ama cehaletlerini üzerlerinden atamamış haddi olmayan şeyler söyleyen hadsizler.

İnsanın kendini bilmesi kadar güzel bir şey yok. Hacı bayram Veli’nin insanın kendini bilmesi ile ilgili söyledikleri hayatın her alanında geçerli olduğu gibi bu kişiler için de geçerlidir.

Bilmek istersen seni,
Can içinde ara canı.
Geç canından bul anı,
Sen seni bil, sen seni.

Kim bildi ef´âlini,
Ol bildi sıfatını,
Anda gördü zatını,
Sen seni bil, sen seni.

Görünen sıfatındır,
O´nu gören zatındır,
Gayri ne hacetindir,
Sen seni bil, sen seni.

Kendilerinin çok bildiğini halkın cahil olduğunu savunan bu zihniyet için de Yunus Emre ne güzel söylemiş.

İlim ilim demektir

İlim kendin bilmektir

Sen kendini bilmezsin

Ya nice okumaktır?

İnsanın yönetimde, sanatta, politika da hayatın her aşamasında kendi değerini, sınırını ve yeteneklerini yani haddini bilmelidir. Haddini bilmeyen insanın başkasının değerini bilmesi ihtimali düşüktür. Haddini bilmeyenlere de en güzel cevabı yine atalarımız vermiş.

    “Sen seni bil sen seni. Sen seni bilmez isen, patlatırlar enseni”