2025 yılında Bulgaristan sineması

Bulgaristan, benim izlenimlerime göre yeşil bir coğrafyada, 6,5 milyon insanın yaşadığı, tarihini korumaya çalışan, sakin insanların bulunduğu bir ülke.

Bulgar sinemasına gelince, ilk sinema filmi diyebileceğimiz Vasil Gandov’un 1915 yılı yapımı Bulgaran Are Gallant adlı komedi-drama filmidir.

Günümüze gelirsek, bana göre kalbinin attığı yerden hikâye anlatıyor. Kristina Grozeva ve Petar Valchanov’un kara komedisi Triumph (2024), absürt mizahıyla hem güldürüyor hem de düşündürüyor. Bu film, Toronto Film Festivali’nde çok uzun süre alkışlandı ve Bulgaristan’ın 97. Oscar yabancı film aday adayı oldu.

Martin Makariev’in In the Heart of the Machine (2021) filmi ise Sofya’daki bir hapishanede geçiyor ve insan ruhunun dayanıklılığıyla ilgili güçlü bir hikâyesi var. Fear (2020), mülteci sorununu incelikli bir şekilde işlerken;  Glory (2016), yolsuzluğu ve sınıf farkını gözler önüne seriyor. Daha nostaljik örnekler arayanlar için  Margarit and Margarita (1989) ve şiirsel Warden of the Dead (2006) unutulmaz yapımlar.

Bu filmlerin ortak noktasına gelince; hepsi, insanı ve toplumu anlamaya çalışıyor. Bazen sert, bazen de ince bir mizahla, ama her zaman gerçekçi senaryoları işliyorlar.

Bulgaristan’da Dizi Sektörünün Konusuna Gelince: Bulgar dizileri, son on yılda adeta patlama yaptı. Undercover mafya örgütüne sızan bir polisin hikâyesiyle ülkenin en çok izlenen yapımlarından biri oldu ve 6. sezon çekimleri devam ediyor. The Grapes of Guilt ve zaman yolculuğu temalı The Portal dizileri, HBO Max’te uluslararası izleyiciyle buluştu.

Ama herkes dram sevmez, değil mi? O yüzden House Arrest gibi komediler de var. Doktorların hayatını merak edenler için Stolen Life, tarih ve dram tutkunları için ise The Tree of Life keyifli bir seçenek. Bulgar dizileri, tıpkı filmleri gibi hem yerel hem de global izleyiciye hitap ediyor.

Günümüz Yönetmenlerine gelince:

* Stephan Komandarev – Dram / Toplumsal Gerçekçilik: Blaga’s Lessons (2023), Made in EU (2025)

* Kristina Grozeva & Petar Valchanov – Kara Komedi / Sosyal Eleştiri: Triumph (2024)

* Yana Lekarska – Romantik Komedi-Dram: Because I Love Bad Weather (2024)

* Valeri Milev – Aksiyon / Fantastik: Bullets of Justice (2017), Kill ’Em All 2 (2024)

* Georgi D. Kostov – Gerilim / Drama: SpeculatorS (2022)

* Simeon Sokerov & Kristian Zahariev – Animasyon / Deneysel: Connected, Garlic Soup

Her biri kendi tarzında, Bulgar sinemasının farklı renklerini sunuyor. Komandarev’in dramları insan ruhunu kavrarken; Grozeva & Valchanov’un kara komedileri, hayatın absürtlüğünü yüzümüze vuruyor. Milev’in aksiyonları adrenalini artırırken; Sokerov ve Zahariev’in animasyonları ise Balkan mizahını ve modern estetiği birleştiriyor.

Bulgar yapımları sadece Sofya’nın değil, tüm Balkanların ve Avrupa’nın seyircisine hitap ediyor ve tabir yerindeyse ortak dili hâline geliyor. Bu filmler ve diziler, hem toplumsal hafızayı tazeliyor hem de evrensel hikâyeler anlatıyor. İzlerken hem gülebiliyor hem düşünebiliyorsunuz; bazen içinizi hüzün kaplarken, bazen de gözleriniz doluyor.

Bulgaristan sinemasını incelemeye ve yeni haberler vermeye devam edeceğim.

İyi seyirler…