Ebeveynliğin görünmeyen yükü: Anne baba tükenmişliği

Toplumda ebeveynlik, çoğu zaman sevgi, fedakârlık ve ödüllerle anılır. Ancak her sabah bir çocuğun ihtiyaçlarına uyanmak, gün boyunca hem fiziksel hem duygusal destek vermek, kendi ihtiyaçlarını erteleyerek yaşamak… Tüm bunlar zamanla birikiyor ve birçok anne-babayı tükenmişliğe sürüklüyor. Üstelik bu tükenmişlik genellikle sessiz yaşanıyor ve fark edilmeden derinleşiyor.

TÜKENMİŞLİK NEDİR, NASIL ANLAŞILIR?

Anne baba tükenmişliği, ebeveynlik rolünün getirdiği sürekli sorumluluk ve stres karşısında yaşanan duygusal, zihinsel ve fiziksel yorgunluktur. Bu durumun bazı belirtileri şöyle olabilir:

• Sürekli yorgunluk ve sabırsızlık hali
• Ebeveynlikten keyif alamama
• Çocuklara karşı tahammülsüzlük ya da duygusal kopukluk
• Kendine zaman ayıramama ve suçluluk hissi

Tükenmişlik, sadece bireyi değil, aile içi ilişkileri de etkiler. Eşler arasında gerginlik, çocuklarla bağın zayıflaması gibi sonuçlara yol açabilir.

NEDEN BU KADAR YAYGINLAŞTI?

Modern yaşam koşulları, ebeveynlik üzerindeki baskıyı artırıyor. Özellikle şu etkenler tükenmişliği tetikliyor:

• Yalnız ebeveynlik: Geniş aile yapılarının azalmasıyla birçok ebeveyn destek sisteminden yoksun.
• Toplumsal beklentiler: “Mükemmel anne/baba” algısı, kişisel sınırları zorlayan bir baskı yaratıyor.
• Çiftlerin ortak sorumluluk alamaması: Ebeveynlik genellikle tek bir tarafa – çoğunlukla anneye – yükleniyor.
• Ekonomik zorluklar ve iş-yaşam dengesi: Geçim kaygısı ve uzun çalışma saatleri, ebeveynin kendine ve çocuğuna ayırabileceği enerjiyi azaltıyor.

NE YAPILABİLİR?

Tükenmişlikle başa çıkmak mümkün. Öncelikle, yaşanan yorgunluğun “normal” ve paylaşılabilir olduğunu kabul etmek gerekiyor. Sonrasında ise:

• Kendinize zaman tanıyın: Günde sadece 15 dakika bile olsa, nefes alabileceğiniz bir zaman dilimi yaratın.
• Destek alın: Eşinizle sorumlulukları paylaşın. Yakın çevrenizden yardım istemekten çekinmeyin.
• Mükemmellik değil yeterlilik hedefi koyun. Çocuğunuz için “yeterince iyi” bir ebeveyn olmanız zaten çok kıymetli.
• Profesyonel destekten çekinmeyin: Psikolojik destek, tükenmişliğin duygusal etkileriyle başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

Ebeveynlik bir yolculuk… Zaman zaman yorulmak, zorlanmak ve hatta bıkmak bu yolculuğun doğal bir parçası. Ama unutmayın: İyi bir ebeveyn olmak, her zaman güçlü olmak demek değildir. Bazen durmak, yardım istemek ve kendi ihtiyaçlarını fark etmek de bir ebeveynlik becerisidir.