Muazzez Tahsin Berkand Yeşilçam’da-1

Güzide Sabri Aygün melodram denizinde kulaç atan yazarlar dönemini başlatır, izini takip eden Kerime Nadir, bu denizin derinine dalarken, bu iki isimle bir arada anılan Muazzez Tahsin Berkand, melodramatik kurguyu yok saymamakla birlikte, anlatımda yüzeyselliği önemseyen bir isim olarak dikkati çekmektedir. Oysa eserlerini uyarlayanlar, bu özelliğinin ayırdına varamadıkları için Berkand da bir Melodram Yazarı olmaktan kurtulamamıştır.

Berkand’ın uyarlama seyahatine çıkarılan ilk eseri Bülbül Yuvası, Nerime adındaki kimsesiz ve yoksul bir karakterin annesiyle, İstanbul’dan İzmir’e varlıklı teyzesinin konağına gelmesini, konakta, önce korkarak ve mesafeli bir şekilde yaklaştığı kuzenine zamanla bağlanmasını anlatmıştır.

Bu seyahati iki kez gerçekleştiren eserin ilk versiyonunu, Özdemir ve Nüzhet Birsel’den mali destek alarak ve senaryosunu Özdemir Birsel’le yazarak Nejat Saydam 1961 yılında çekmiştir.

Müziklerini Rauf Tözüm’le Metin Bükey’in hazırladıkları, görüntü yönetmeni olarak Mike Rafaelyan’ın çalıştığı bu ilk versiyonda; Belgin Doruk, Kenan Pars, Altan Erbulak, Afife Jale’den sonra sahneye çıkan kadın olduğu için bir süre tutuklanan Şaziye Moral; oyunculuğundan çok seslendirme sanatçılığıyla hatırlanan Saadettin Erbil gibi isimler bir araya getirilmiştir.

Yine Saydam’ın 1970’te yönettiği; yapımcılığını Murat Köseoğlu’nun, senaryo yazımını Bülent Oran’ın, müzik düzenlemesini bu kez sadece Metin Bükey’in, görüntü yönetmenliğini ise Melih Sertesen’in üstlendikleri ikinci versiyonda da; Türkân Şoray, Murat Soydan, Tanju Gürsu, Zeynep Tedü, Aliye Rona gibi oyuncular yerlerini almışlardır.

Aşk, nefret ilişkilerini yüzeysel bir şekilde anlatan bu eserden sonra, Berkand’la özdeşleşen Küçük Hanımefendi isimli eseri uyarlama fiilinden nasiplendirilmiştir.

Evlendiği ilk karısını ölüm döşeğinde bırakan, iflas bayrağını göndere çekmiş bir erkekle, sırf parası olduğu için başgöz edilmeye, üstelik cinnet geçirtilerek razı edilen bir kadının psikanalitik okumalara açık ilişkileri üzerinde duran bu eser, iki kez ekrana, iki kez de ekrana buyur edilmiştir.

İlk versiyonunu, Saydam, 1961 yılında, Nüzhet Özdemir ve Özdemir Birsel tarafından finanse edilerek çekmiştir.

Senaryosunu da Saydam’ın yazdığı bu versiyonun müziklerini Saydam’la daha çok çalışan Metin Bükey hazırlamıştır.

Görüntü yönetmeni olarak Rafaelyan’ın çalıştığı ilk uyarlamada; Ayhan Işık, Belgin Doruk, Sadri Alışık ve Ahmet Tarık Tekçe gibi isimler kamera önünde buluşturulmuşlardır.

Ertem Eğilmez’in mali desteği İrfan Ünal’dan alarak ve Erdoğan Tünaş’ın senaryosundan yola çıkarak uyarladığı 1970 yılına kayıtlı ikinci versiyondagörüntü yönetmeni olarak Kritonİlyadis görev üstlenmiştir.

Kartal Tibet, Hülya Koçyiğit, Münir Özkul gibi oyuncuları kamera önünde bir araya getiren, bu, diğerine göre daha zayıf uyarlamadan sonra eser, televizyon filmi formatında çekilmiştir.

Nejat Saydam’ın oğlu Sabri Saydam tarafından yönetilen, yapımcılığını Müge Turalı’nın, görüntü yönetmenliğini Veysel Küçükşahin’in üstlendikleri;  Tuba Ünsal, Cengiz Küçükayvaz, Haktan Pak gibi oyuncuların rol aldıkları uyarlama yazarının kemiklerini sızlatmaktan başka bir işe yaramadığını belgelemek için çekildiği izlenimini uyandırmıştır.

Dördüncü ve son versiyonu TRT-1 için 2011 yılında çekilen uyarlamanın yönetmen koltuğunda Ömer Kızıltan oturmuştur.

Yapımcılığını Atalay Taşdiken’in üstlendiği bu versiyonun senaryosunu; Hakan Haksun, Yelda Eroğlu, Mert Meriçli kaleme almışlardır.

Hüseyin Devrim’in görüntü yönetmenliğine, İlhan Yabantaş’ın müziklerine imza attıkları bu lastik gibi uzatılan uyarlamada; Cansu Tosun; Barış Bağcı, Arsen Gürzap, Beyazıt Gülerman, Zeynep Irgat gibi isimler rol üstlenmişlerdir.

Küçük Hanımefendi’den sonra Berkand’ın Mağrur Kadın adını verdiği eseri uyarlanmıştır.