SOÇİ ZİRVESİ SONRASI

Rusya Lideri Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya’nın SOÇİ kentinde geçtiğimiz çarşamba günü bir araya geldiler. Dünya’nın da heyecanla beklediği görüşme, önceki görüşmelerden farklı olarak herhangi bir anlaşmaya imza atılmadan sonlandı. İki liderin de olumlu ve verimli geçtiğini söylediği zirvenin sonucunun Suriye’nin kaderini belirleyecek türden olması bekleniyordu. İDLİP’TE NE OLUYOR isimli 10 gün önce yazdığım makalede zirvenin önemini ve beklentilerimi yazmıştım. Şimdi sonrası beklentilerimi ve tahminlerimi yazayım.

Giriş kısmında da bahsettiğim gibi önceki zirvelerden farklı olarak bir anlaşma imzalanmadı. Yaklaşık 3 saat sürmesi ve basına kapalı gerçekleşmesi zirvenin zorlu geçtiği, iki liderinde taviz vermeden masadan kalktığı şeklinde yorumlamak yanlış olmaz. Rusya, Suriye’nin İDLİP bölgesindeki saldırılarını durdurursa eğer (uzun vadede yeniden başlayacaktır) Erdoğan’ın masadan verimli kalktığını söyleyebiliriz. Şimdilik bölgeden herhangi bir saldırı gelmedi. Ancak zirve biteli henüz bir kaç gün oldu.

Erdoğan’ın zirve sonrası ikinci S-400 bataryası alacağı sinyalini vermesi ve ABD’ye karşı F-35 konusundaki dik duruşu Rusya ile Suriye konusunda mutabakat sağlandığı izlenimini vermez. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın zirveden bir kaç gün önce “biz Suriye’de anlaşmaya harfiyen uyduk” açıklaması yapması, Rusya’nın bu anlaşmalara uymadığı için Türkiye’nin duyduğu rahatsızlığı dile getirmesidir. Önceki anlaşmaların/mutabakatların herhangi birine tam anlamıyla uymayan Esad yönetimi ile Rusya’nın yeniden saldırılarına başlayacağını tahmin etmekteyim. Umarım yanılırım. Yanılmaz isem Rusya saldırılarına SİHA’larla karşılık vereceğini gösteren Türkiye’nin hamlesinin caydırıcı olacağından eminim. Çünkü dünyada henüz SİHA’ya karşı geliştirilmiş bir teknoloji yoktur.

14 Eylül’de Esad’ın Rusya ziyaretinden sonra yapılan açıklamada ‘bölgedeki yabancı askerlerin varlıkları’ konusu gündeme gelmiş, isim verilmeden Türkiye ile ABD ima edilmişti. Erdoğan’ın ABD ziyaretinde Biden ile görüşme yapılmaması, Türkiye-ABD ilişkisinde çatlak olduğunu göstermektedir. Erdoğan ile Biden’ın birbirleri hakkında yaptığı açıklamalarda krizin derinliğini gösterir cinstendir. Sayın Erdoğan’ın F-35 konusunda “ya uçakları verecekler ya da paramızı” çıkışı kimi analistler tarafından Rusya’ya yakınlaşma olarak görülse de, ben Rusya ile de bir anlaşma sağlanamadığını düşünmekteyim.

Anlaşma imzalanmamasının ve uzlaşma sağlanamadığının bir diğer göstergesi de iki liderin ortak bir açıklama yapmamalarını gösterebilirim. Görüşme sonrası Erdoğan açıklamasını sosyal medya hesabından yapmış, Putin ise Erdoğan’ı uğurlarken sadece “ziyaret için teşekkür ederim. Görüşme çok yararlı ve kapsayıcı geçti” diyerek aslında uzlaşma olmadığını gösteriyorlar.

Ukrayna ve Kırım konusunda da Türkiye’nin attığı adımların Rusya’yı rahatsız ettiği bilinmektedir. Hatta dış işleri bakanlığının Kırım’da yapılan seçimleri tanımadığını açıklayalı sadece 10 gün oldu. Görünen o ki Türk-Rus zirvesi beklenenin aksine olumsuz geçmiştir.

Anladığım kadarıyla uzlaşılan noktalar; S-400 hava savunma sistemi ile ticari konuları geçmemektedir. Putin’in ‘yaralı ve kapsayıcı’, Erdoğan’ın ise ‘verimli’ geçti beyanından bu anlaşılıyor.

Eğer İDLİB’te saldırılar durursa, zirvenin kazananı Türkiye’dir diyebiliriz.

Devletimize Güvenin.